[Hạnh các Thánh]: 28-02 Thánh Romanus Condat 
(390-460)

Thánh Romanus và thánh Lupicinus là hai anh em ruột. Các ngài có đời sống thiêng liêng hoàn toàn khác biệt nhau nhưng lại bổ túc cho nhau một cách kỳ diệu. Thay vì chống đối nhau, họ đã giúp nhau, kết hợp với nhau để làm sáng danh Chúa. 

Khi Romanus được 35 tuổi thì ngài rời quê hương ra đi theo tiếng gọi của các “Giáo phụ Sa mạc”. Romanus đã đi về hướng Ðông, băng qua rừng qua núi đến miền Bienne. Giữa nơi hoang vu đó Romanus đã tìm thấy một vùng đất lý tưởng: đất đai phì nhiêu có thể trồng trọt được, một ngọn suối trong lành và nơi chốn thanh tịnh xa cảnh đô hội. Romanus dừng chân và sống ở đó như các khổ tu trong sa mạc. Công việc hằng ngày là cầu nguyện, đọc sách và cày cuốc lao động. 

Lupicius, người em, sau khi người vợ qua đời thì cũng rời bỏ quê hương đến tu với anh mình. Rồi tiếng đồn về đời sống thánh thiện của hai anh em được loan truyền trong toàn vùng nên có nhiều người xin đến tu hành. Số người trở nên đông đảo nên các ngài đã xây hai tu viện cách nhau khoảng ba cây số. 

Romanus cai quản tu viện Condat, còn Lupicius thì trông nom tu viện Leucone. Romanus là người hiền lành dể dải và rất kiên nhẩn trong mọi công việc còn Lupicius là người nghiêm khắc rất kỷ luật đối với chính mình và kẻ khác. 

Khi trong tu viện của Romanus đời sống trở nên quá ư dể dải thì Lupicius đến để sắp xếp lại mọi công việc, gắt gao khép các tu sĩ vào trong kỷ luật; trái lại khi không khí quá ư ngột ngạt buồn bã trong tu viện của Lupicius thì Romanus lại đến đem sự dể dải và vui vẻ của mình làm cho tu viện trở nên dể chịu. Hai anh em đã bổ túc cho nhau những tính tốt cũng như những thiếu sót của nhau một cách kỳ diệu lạ lùng . 

Một thời gian sau khoảng vào năm 444, Romanus đã được nhận lảnh chức linh mục ở Besancon do thánh Hilary Arles phong chức. Ngoài hai tu viện nói trên, Romanus đã xây thêm nhiều tu viện ở vùng Jura, Vosges ở Pháp và một tu viện ở Ðức. 

Người ta kể lại khi thánh Romanus đến gần Geneva thì có hai người bị bệnh phung hủi đến chào đón thì thánh nhân đã ôm hôn họ. Khi thánh nhân đi rồi thì họ hết sức ngạc nhiên nhìn nhau vì căn bệnh nan y của họ đã lành hẳn
Thánh Romanus qua đời lúc 70 tuổi và được chôn trong tu viện Beaume.